Thijl

https://youtu.be/vswcLCGdB2k?si=XtT9adICTwb78xDP

Wikipedia:

Proloog

Van twee kinderen wordt de geboorte bekendgemaakt door Katelijne en 'De Uil' met een voorspelling over hun toekomst. Phillipus zal koning van Spanje worden en onheil brengen, Thijl, een kind van 'oermoeder zon', zal uitgroeien tot de ziel van Vlaanderland. 

1e bedrijf

De Tachtigjarige Oorlog is begonnen. Op de markt in het Vlaamse stadje Damme zingt Thijl een spotlied over twee vechtende snoeken, waarmee hij doelt op de meedogenloze koning Philippus van Spanje en de paus van Rome. De visverkoper Judocus probeert Nele, Thijls geliefde, tegen hem op te zetten door te suggereren dat Thijl is meegegaan met een schone dame uit Dudzele. Nele zingt "Bedroefde herteken, wat moet ghij lijden", maar als Thijl terugkomt betuigen ze elkaar hun trouw. Judocus verraadt Thijl wegens zijn spotlied aan de Spaanse vijand, maar hij weet te ontsnappen aan de 'serjanten' die hem komen arresteren. Daarna wordt zijn vader Klaas de Kolendrager gearresteerd en op de brandstapel ter dood gebracht. Klaas' vrouw Soetkin en Nele blijven rouwend achter. 

2e bedrijf

De 'balladenzanger' zingt een droevig lied. Thijl komt terug, wil zijn vader wreken en gaat in het verzet, omdat daden meer uithalen dan de woorden van een potsenmaker. Hij wil de Spaanse bezetters verjagen, Vlaanderen roem bezorgen en godsdienstvrijheid brengen voor iedereen. Met zijn makker Lamme Goedzak raakt hij in een kroeg in gevecht met verraders en collaborateurs. Thijl en zijn aanhangers winnen die strijd en trekken onder het zingen van het krijgshaftige geuzenlied "Slaat op den trommele, diredomdeine"verder om de stad Gorkum te bevrijden.

3e bedrijf

Als dat gelukt is sluit Thijl zich aan bij geuzenleider Lumey. Hij levert hem de verrader Judocus uit, die door Lumey veroordeeld wordt tot de galg. Lumey wil ook de monniken die Thijl als krijgsgevangenen heeft meegenomen, laten ophangen omdat hij een afkeer heeft van hun katholicisme en hen beschouwt als moordenaars. Thijl, voorvechter van de godsdienstvrijheid, verzet zich daar fel tegen met de herhaalde kreet "Soldatenwoord is gulden woord", omdat hij zijn woord gegeven heeft om hen in leven te laten. Lumey kent geen genade en gelast ook de ophanging van Thijl om zijn principiële halsstarrigheid. Dan komt Nele tussenbeide, die naar Gorkum is gesneld om haar geliefde terug naar Vlaanderen te halen. Ze overtuigt Lumey ervan dat hij hem moet sparen. Toch valt Thijl plotseling dood neer. Het volk is hevig ontzet en ziet alle hoop vervlogen. De Treurmuziek bij den dood van Uilenspiegel die dan klinkt, is het enige onderdeel van de opera dat als zelfstandig orkestwerk weleens wordt uitgevoerd.

Epiloog

Nele blijft treuren bij het lijk. Zij herhaalt de klaagzang "Bedroefde herteken, wat moet ghij lijden" op omfloerste toon, een van de muzikale hoogtepunten van de opera. De volgende ochtend verschijnt de grafdelver, maar opeens komt Thijl weer tot leven. Hij roept zichzelf uit tot de ziel van Vlaanderland. "Slapen kan Vlaanderen, sterven kan het niet. Zo zal Thijl ook lente na lente zien en leven - omdat Vrijheid eeuwig leeft".